با تغییر قانون شوراهای حل اختلاف در سال 1402، نهاد قضایی جدیدی تحت عنوان دادگاه صلح ایجاد شد که در کنار شورای حل اختلاف و سایر دادگاه‌ها و دادسراها اقدام به حل و فصل دعاوی و اختلافات بین افراد حقیقی و حقوقی می‌نماید.
به موجب قانون شوراهای حل اختلاف دادگاه صلح در مقام رسیدگی هم به برخی دعاوی حقوقی و هم دعاوی کیفری رسیدگی می‌نماید.
به طور کلی دعاوی حقوقی، اختلافاتی هستند که بین افراد حقیقی و حقوقی ایجاد می‌شوند بدون اینکه هیچ عمل مجرمانه اتفاق افتاده باشد؛ مانند دعوای الزام به تنظیم سند ملک و…
دعاوی کیفری دعاوی هستند که در پی وقوع یک عمل مجرمانه به وجود می‌آیند مانند سرقت، کلاهبرداری و…. به دعاوی کیفری ابتدا در دادسرا و سپس در دادگاه‌های کیفری رسیدگی می‌شود.
به دعاوی حقوقی در دادگاه‌های حقوقی رسیدگی می‌شود؛ با توجه به تشکیل دادگاه صلح باید عنوان نمود که این دادگاه هم به دعاوی حقوقی و هم به دعاوی کیفری رسیدگی می‌نماید؛ در ادامه این نوشته به صورت کامل‌تر در خصوص صلاحیت دادگاه صلح توضیح می‌دهیم.
برخی بر این اعتقادند که با تشکیل دادگاه صلح، عملا شورای حل اختلاف از بین می‌رود؛ اما این تصور اشتباه است و با توجه به آیین نامه اجرایی قانون شوراهای حل اختلاف باید گفت که دادگاه صلح در کنار شورای حل اختلاف به وظایف خود عمل می‌نماید.
گروه وکلای نیوان در کنار سایر خدمات حقوقی اقدام به ارائه مشاوره تخصصی و پذیرش پرونده در حوزه دعاوی مرتبط با دادگاه صلح و شورای حل اختلاف می‌نماید؛ چنانچه درگیر پرونده‌ای در این مراجع رسیدگی هستید و نیازمند مشورت گرفتن از وکیل پایه یک دادگستری هستید؛ با گروه وکلای نیوان تماس برقرار نمایید.
دادگاه صلح به چه پرونده‌هایی رسیدگی می‌کند؟
قانون شوراهای حل اختلاف در ماده 12 و 13 این قانون به صلاحیت این مراجع قضایی پرداخته است.
منظور از صلاحیت این مراجع این است که به موجب قانون این مراجع می‌توانند به چه پرونده‌هایی رسیدگی کنند؛ در پرونده‌هایی که این مراجع نمی‌توانند رسیدگی کنند باید پرونده را به مرجع صالح بفرستند.
به موجب ماده 12 قانون شوراهای حل اختلاف دادگاه صلح صلاحیت رسیدگی به دعاوی و پرونده‌های زیر را دارد:
- دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد (1,000,000,000) ریال یعنی دعاوی مالی تا 100 میلیون تومان
- دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق
- دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب 100 میلیون تومان
- دعاوی و درخواست‌های مربوط به تخلیه عین مستاجره و تعدیل اجاره‌بها به جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب یا پیشه یا تجارت
- اعسار از پرداخت محکومبه در صورتی که دادگاه صلح نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد.
- حصر ورثه، تحریر ترکه، مهر و موم و رفع آن
- تامین دلیل
- تقاضای سازش موضوع ماده (186) قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) مصوب 1379/1/21
- جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرایم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی
- جرایم عمدی تعزیری مستوجب مجازات درجه هفت و هشت
- دعاوی اصلاح شناسنامه، استرداد شناسنامه، اصلاح مشخصات مدرک تحصیلی (به‌استثنای مواردی که در صلاحیت دیوان عدالت اداری است)، الزام به اخذ پایان کار، اثبات رشد، الزام به صدور شناسنامه، تصحیح و تغییر نام
لازم به ذکر است که دادگاه صلح جهت رسیدگی به این پرونده‌ها باید ابتدا آنها را جهت سازش به شورای حل اختلاف ارجاع دهد و چنانچه صلح و سازش صورت نگرفت چنانچه پرونده سایر شرایط را داشته باشد؛ جهت رسیدگی به دادگاه صلح ارجاع می‌شود.
جهت ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف باید عدم مخالفت طرفین به ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف توسط دادگاه صلح و از طریق ابلاغیه محرز گردد.
در صورت مخالفت طرفین به ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف، دادگاه صلح به پرونده رسیدگی می‌کند.
تجدیدنظر خواهی از آرای دادگاه صلح
بر اساس قانون شوراهای حل اختلاف آراء دادگاه صلح قطعی است؛ یعنی قابل تجدیدنظر نیستند مگر در مواردی که در این قانون به آنها اشاره شده که عبارتند از:
- دعاوی مالی به خواسته یا ارزش بیش از ۵۰۰ میلیون ریال.
- دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق.
- دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه.
- دعاوی و درخواست های مربوط به تخلیه عین مستأجره و تعدیل اجاره بها بجز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب یا پیشه یا تجارت.
- دیه یا ارش ناشی از جرایم غیرعمدی مربوط به کار یا تصادفات رانندگی درصورتی که میزان یا جمع آنها معادل یک دهم دیه کامل یا بیشتر باشد.
- دعوای اعسار از پرداخت محکومبه درصورتیکه اصل دعوا قابل اعتراض باشد.
- جنبه عمومی جرایم غیرعمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی درصورتیکه مجازات قانونی آن درجه ۶ یا بیشتر (سنگینتر) باشد.
- جرایم عمدی تعزیری که مجازات قانونی آنها حبس درجه ۷ باشد.
مرجع اعتراض یا تجدیدنظر از این آرا دادگاه تجدیدنظر استان است؛ جهت تفهیم این موضوع باید عنوان نمود که به طور مثال چنانچه دعوای راجع به مطالبه خسارت اگر به ارزش 20 میلیون تومان باشد؛ رای دادگاه صلح قطعی و غیرقابل تجدیدنظر است اما اگر مطالبه خسارت بیش از 50 میلیون تومان یا هفتاد یا صد و… باشد این رای قابل تجدیدنظر در دادگاه تجدیدنظر استان است.
در خصوص فرجام‌خواهی از آرای دادگاه صلح نیز نظر وکلای متخصص و باتجربه بر این است که آرای این مراجع قابلیت فرجام‌خواهی ندارند.
وکیل دادگاه صلح
پیش از تغییر قانون شورای حل اختلاف افراد برای دعاوی شورا ملزم به گرفتن وکیل دادگستری نبودند و خودشان یا وکیل مدنی به نیابت از ایشان می‌توانست به شورا مراجعه کند.
با تغییر قانون در ماده 18 قانون شوراهای حل اختلاف مجددا به این مورد اشاره شده است؛ یعنی در دعاوی که برای سازش به شورای حل اختلاف ارجاع داده می‌شوند؛ افراد می‌توانند شخصا یا توسط وکیل مدنی یا وکیل دادگستری پیگیر پرونده شوند.
اما با تفسیر این ماده باید عنوان نمود که برای حضور در دادگاه صلح باید از وکیل دادگستری کمک گرفت و وکیل مدنی نمی‌تواند در مقام دفاع در پرونده‌های مطروحه در دادگاه صلح ورود کند.
ماده 18 قانون شوراهای حل اختلاف بدین شرح است:
طرفین دعوا می‌توانند شخصاً در شورا حضور یافته یا از وکیل دادگستری استفاده نمایند. در موارد صلح و سازش استفاده از وکیل مدنی نیز در شورا مجاز است.
توجه می‌نمایید که استفاده از وکیل مدنی را صرفا در شورا مجاز می‌داند و منظور از وکیل مدنی، فردی است که دارای پروانه وکالت دادگستری نمی‌باشد و با تنظیم قرارداد به عنوان نماینده طرف دعوا در شورا حاضر می‌شود.
اما توصیه ما بر این است که حتی در امور مطرح در شورای حل اختلاف از وکیل دادگستری مشورت و کمک بگیرید.
وکیل دادگستری با توجه به تجربه و شناختی که از مراجع قضایی و به تبع از شورای حل اختلاف و دادگاه صلح و رویه موجود در آنها دارد؛ کمک شایانی به شما می‌نماید.
گروه وکلای نیوان با بهره‌گیری از وکلای متخصص و باتجربه آماده ارائه خدمات تخصصی در کلیه امور حقوقی به شما مخاطبین گرامی می‌باشد.
صلح و سازش در دادگاه صلح
پیش از این صدور گزارش اصلاحی در پی سازش در دادگاه‌ها صادر می‌شد؛ اما براساس قانون شوراهای حل اختلاف شورا، این اختیار به دادگاه صلح هم داده شده که پس از صلح و سازش گزارش اصلاحی صادر نماید.
شورا پس از دعوت خوانده یا مشتکی‌عنه نسبت به تشکیل جلسه، اقدام و در صورت حصول سازش میان طرفین، مبادرت به صدور گزارش اصلاحی می‌کند.
چنانچه توافق و سازش طرفین متضمن حق، تکلیف یا تعهدی باشد، موارد در گزارش اصلاحی به صورت صریح و مشخص با قید حقوق و تعهدات طرفین و نحوه و زمان اجرای تعهد ذکر می‌شود.
هزینه وکیل دادگاه صلح
وکلا برای تعیین حق‌الوکاله خود در هر پرونده به صورت جداگانه معیارهای مختلفی مانند ارزش خواسته، مرجع رسیدگی کننده، ادله موجود در پرونده و… را مد نظر قرار می‌دهند.
لذا نمی‌توان به طور کلی یک مبلغ واحد را به عنوان حق‌الوکاله وکیل تعیین نمود و هزینه وکیل در هر پرونده به صورت توافقی بین وکیل و موکل پس از بررسی اوضاع و احوال پرونده و نحوه پرداخت آن تعیین می‌گردد.
رسیدگی به پرونده در دادگاه صلح چه مدت طول می‌کشد؟
ثبت کلیه شکایات از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا در صورت حضور وکیل از طریق خود کاربری وکیل صورت می‌گیرد.
پس از ثبت شکایات و دادخواست‌ها از طریق سامانه‌ها، مرجع رسیدگی کننده تعیین می‌شود و وقت رسیدگی به طرفین ابلاغ می‌شود.
تعیین زمان و ابلاغ وقت رسیدگی، مجموع پرونده‌هایی که به شعب ارجاع داده می‌شود و… همگی عواملی هستند که موجب افزایش روند رسیدگی به پرونده می‌شود؛ بنابراین نمی‌توان مدت زمان مشخصی را جهت رسیدگی به پرونده در شعب دادگاه صلح تعیین نمود.
اما به طور تقریبی می‌توان یک زمان حداقل 2 تا 3 ماهه را برای رسیدگی در دادگاه صلح تعیین نمود.
البته لازم به ذکر است که حضور وکیل پیگیر در تسریع روند رسیدگی به پرونده موثر است.
جهت ارتباط با وکلای متخصص و با تجربه با گروه وکلای نیوان تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
-دادگاه صلح به چه پرونده هایی رسیدگی می کند؟
در قانون شوراهای حل اختلاف به دوازده مورد اشاره شده که در متن مقاله به صورت کامل عنوان شده‌اند.
-مرجع اعتراض به رای دادگاه صلح کجاست؟
دادگاه تجدیدنظر استان مرجع تجدیدنظر آرای دادگاه صلح است.
-آیا به آرای دادگاه صلح می‌توان اعتراض کرد؟
بله به برخی از آرا با وجود شرایط موجود در قانون می‌توان اعتراض کرد.